Πέτρινη Μέρα

ΛΗΜΝΟΣ, ΡΙΤΣΟΣ…
Πηγαίνουμε στη Λήμνο για τους φίλους, για την ηρεμία, από περιέργεια…
Φτάνουμε στο νησί με την συνοδεία γλάρων, η ομίχλη κρύβει το κάστρο, είναι Μάιος…
Την επόμενη, η Λήμνος σηκώνει τον πέπλο της, φαίνονται τα χρώματά της, ώχρα και γαλάζιο, μας αφήνει να την ανακαλύψουμε.
Εξαιρετικά τοπία, αμμόλοφοι, ηφαιστειώδη βουνά, αιγιαλός δαντικών περιγραφών, εύφορες πεδιάδες…
Θάνος, Κοντιάς, Μούδρος, Κοντοπούλι: τα χωριά διαδέχονται το ένα το άλλο…
Κοντοπούλι, ο Ρίτσος ήταν εξόριστος κοντά σε τούτο το χωριό…
Ο Ρίτσος «επέ-ζησε» σε τούτο το νησί από τον Οκτώβριο του 1948 ως τον Ιανουάριο του 1949. Η ομορφιά αντιτάσσεται στη φρίκη.
Ποιήματα που γράφτηκαν πάνω σε πακέτα τσιγάρων, σε μικρά σημειωματάρια, Ημερολόγιο εξορίας, Το καπνισμένο τσουκάλι.
Δεν αλλάζουν τα τοπία, αλλάζει ο τρόπος που τα κοιτά κανείς.
Και εκείνη τη στιγμή, «ορισμένα πράγματα αποκτούν ένα ανεξήγητο βάρος», Η επιστροφή της Ιφιγένειας (Γ. ΡΙΤΣΟΣ, Ποιήματα, τόμος ΣΤ΄, εκδ. Κέδρος, σ.117).
Και εκείνη τη στιγμή έρχεται η ιδέα της κατάδυσης σ’ αυτό τον ιδιαίτερο ποιητικό χρόνο.
Φωτογραφίες συνοδεύουν τους στίχους που επιλέξαμε, στίχοι που μας αγγίζουν ιδιαίτερα. Τούτο σημαίνει ότι μπορεί να θίγει η καθαρότητα της ποίησης του Ρίτσου, να αποκτήσει κάτι περιττό, βαρύ.
Άρα η φωτογραφία, η εικόνα, δεν πρέπει να έρχεται πρώτη, πρέπει, όσο αυτό μπορεί να γίνει, να υπηρετεί την ποίηση.
Γι’ αυτό επέλεξα να βάλω τη φωτογραφία πίσω από το χειρόγραφο κείμενο. Οι λέξεις έρχονται πρώτες.
Οι λέξεις γίνονται το φίλτρο μέσα από το οποίο βλέπουμε το φωτογραφικό υποκείμενο.
Το κείμενο προβάλλει τη σκιά του στη φωτογραφία, η οποία μας φέρνει στο νου το βάρος του βιώματος του Ρίτσου.
Το ίδιο το κείμενο παίρνει δύναμη από τη χειρόγραφη γραφή η οποία έρχεται να προσθέσει ζωή και εκφραστικότητα.
Η φαντασία μας γίνεται βοηθός για να συνδυάσουμε κείμενα και εικόνες, εικόνες απλές, ελπίζω, για να μείνει κανείς πιστός στον Ρίτσο, γιατί:
« Πίσω από απλά πράγματα κρύβομαι, για να με βρείτε»  «Το νόημα της απλότητας», Παρενθέσεις (1946-47)